در چه شرایطی می توان بدون مهریه زن را طلاق داد؟

در چه شرایطی به زن مهر تعلق نمی گیرد و مرد می تواند بدون پرداخت مهریه همسر خود را طلاق دهد؟

در ادامه مقاله قبل که در خصوص مهریه و انواع آن صحبت شد. لازم به ذکر است که هیچ کدام از مسائل زناشویی، مثل اختلافات فی مابین، ناشزه بودن یا حتی خیانت زن ، رابطه نامشروع داشتن. عدم استحقاق زن در مهریه و یا طلاق دادن زن بدون مهریه توسط مرد را ثابت نخواهد کرد. هیچ کدام از این موارد ارتباطی به مهر ندارد.

زن به محض وقوع عقد ازدواج مالک مهر می شود . می تواند هر نوع تصرفی را که بخواهد در مهریه  بنماید. مرد

نیز  بر اساس سند ازدواج  ( عند المطالبه است یا عند الاستطاعه بودن مهر ). می بایست در صورت مطالبه زن تمام مهریه را پرداخت نماید.

و اما در صورتی که:

الف_ هرگاه عقد ازدواج بین زوجین به دلایلی باطل بوده باشد و بین آنها نزدیکی واقع نشده باشد ، زن حق دریافت مهر ندارد.( ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی)

موارد بطلان عقد نکاح و شرایطی که در آن مهر به زوجه تعلق نمی گیرد:

(در تمام موارد ذیل اگر در نزدیکی صورت نگرفته باشد و یا این که نزدیکی صورت گرفته باشد و زن نیز آگاه از بطلان عقد کرده باشد.)

۱_نکاح با محارم نسبی و سببی( مواد ۱۰۴۵ ، ۱۰۴۶، ۱۰۴۷ قانون مدنی)

۲ _ نکاح با خواهر زن ماده ۱۰۴۸ قانون مدنی

۳_ نکاح با دختر برادر زن یا دختر خواهر زن بدون اجازه زوجه

۴_ نکاح با زن شوهردار یا با زنی که در عده طلاق یا وفات است، با علم به عده و حرمت طلاق ( مواد ۱۰۵۰ و ۱۰۵۱ قانون مدنی )

۵_ نکاح مرد با زن سابقش که به واسطه لعان از وی جدا شده است.( ماده ۱۰۵۲ قانون مدنی)

۶_ نکاح در حال احرام (ماده ۱۰۵۳)

همچنین:

۷_ عقد ازدواج با زنی که در زمان علقه ی زوجیت با همسر سابقش و یا در زمان عده طلاق رجعیه با وی زنا صورت گرفته است. (ماده ۱۰۵۴قانون مدنی)

۸_ نکاح با مادر و خواهر و یا دختر پسری که با او عمل شنیع لواط صورت گرفته است. (ماده ۱۰۵۶ قانون مدنی)

۹_ نکاح با زنی که سابقه آن با دختر یا مادر وی زنا شده است.(ماده ۱۰۵۵قانون مدنی)

۱۰_ نکاح با زنی که سه دفعه متوالی زوجه او بوده و مطلقه گردیده مگر به واسطه دخالت محلل. (ماده ۱۰۵۷قانون مدنی )

۱۱_ نکاح همسر سابقی که به ۹ طلاق که ۶ تای آن عدی است مطلقه شده باشد.(ماده ۱۰۵۸ قانون مدنی)

۱۲_ نکاح دائم مرد مسلمان با زن غیر مسلمان غیر اهل کتاب و مرد غیر مسلمان با زن مسلمان.(ماده ۱۰۵۹ قانون مدنی )

۱۳_ تعلیق در عقد نکاح (ماده ۱۰۶۸قانون مدنی )

۱۴_ نکاح با زن مجبور و مکره در صورت عدم تنفیذ بعدی (ماده ۱۰۷۰قانون مدنی )

۱۵_ نکاح با دختر باکره بدون اذن ولی قهری و در صورت عدم تنفیذ بعدی ولی ، ونیز عدم تشخیص مصلحت زوجه توسط دادگاه.(رای وحدت رویه)

ب _

اگر نکاح قبل از وقوع نزدیکی بین زوجین ، به دلیلی

فسخ شود ، زن مستحق دریافت مهر نخواهد بود. مالکیت او نسبت به مهریه از بین می رود واگر هم دریافت کرده باشد، باید آن را به شوهر برگرداند.

در صورتی که همانطور که می دانید برخلاف آن ، در صورت طلاق قبل از نزدیکی ، زن مستحق دریافت نصف مهر می باشد.

استثناء این مورد آنجاست که ، زن نکاح را به علت عنن (ناتوانی جنسی شوهر) فسخ نماید. در این صورت به محض فسخ نکاح ، زن می تواند نصف مهر را دریافت کند.

واما موارد فسخ نکاح :

۱_ اگر نکاح به دلیل عیوب مختص زن مذکوردر ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی ؛  مانند : قرن ، جذام ،  برص ، افضاء ، زمین گیری ، نابینایی از دو چشم ، جنون زن ثابت شده در دادگاه ، فسخ گردد.

البته در صورتی که نزدیکی بین زوجین محقق نشده باشد به زن مهریه تعلق نخواهد گرفت و مرد از وی جدا خواهد شد.

۲_ یکی دیگر از مواردی که به مرد حق فسخ نکاح میدهد، تدلیس یا فریب در ازدواج است. یعنی فرد صفت هایی را به خود نسبت می دهد که ندارد  (همسرش تصور می کرده که آن صفات را دارد و بعد از عقد ازدواج متوجه شده که دروغ بوده است.) لذا در صورتی که نزدیکی واقع نشده باشد و تدلیس زن نیز در دادگاه محرز گردد، ایشان مستحق دریافت مهر نمی باشد.

۳_ آخرین موردی که به مرد حق فسخ عقد را میدهد، تخلف از شرط صفت می باشد. یعنی صفتی خاص در زن ضمن عقد نکاح شرط شده باشد و بعد عقد معلوم شود که فرد فاقد آن وصف خاص بوده است و در دادگاه نیز ثابت کند که زن دارای آن وصف نبوده است. همچنین در جریان باشید، که خیار فسخ یعنی( اختیار فسخ نکاح )فوری است . در واقع اگر مرد بعد از مطلع شدن از وجود علت فسخ، نکاح را فسخ نکند ، اختیار او از بین می‌رود.

تشخیص این فوریت با عرف و عادت است .(ماده ۱۱۳۱ قانون مدنی) در این مورد نیز مانند موارد مذکور در فوق اگر نزدیکی صورت نگرفته باشد به زن هیچ مهریه تعلق نخواهد گرفت.

ثبت رسمی فسخ یا بطلان نکاح نیز همانند ثبت واقعه ازدواج و طلاق الزامی است و می بایست در ابتدا به دادگاه مراجعه و پس از اثبات آن موارد و صدور حکم مربوطه از سوی دادگاه، فسخ نکاح یا بطلان نکاح در دفاتر رسمی طلاق به ثبت برسد.

النهایه، بهتر است بدانیم که در آلبوم زندگی خانوادگی، تصاویر دیگری هم هست؛

بچه های طلاق ، دخترانی که به دنبال مشاجرات خانوادگی ، خانه و کاشانه خود را ترک کرده و به دامن جامعه پناه برده اند. جامعه ای که در شرایط موجود و در

عصر گردش اطلاعات به سر می‌برد و برآیند آن به گونه‌ای است که اکثریت جامعه در سایه سواد رسانه‌ای به خورده دانشی دست می یابند و خود را بی نیاز از مشورت و آشنایی تخصصی در مباحث حقوق خانواده می دانند. لذا با توجه به گستره حق و تکلیف، نه تنها مسائل قبل از تولد و روابط حین زندگی را در بر می گیرد، بلکه شامل دوران بعد از مرگ نیز می گردد.

لذا سعی کنیم در این اقیانوس مواج حاصل از فضای مجازی با کسب اطلاعات حقوقی کافی نسبت به شناخت درست قوانین حقوقی مربوط به خانواده ، به انتخاب درست بپردازیم.

زندگی سالم و همبستگی ایده‌آل بین همه اعضای خانواده زمانی اتفاق می‌افتد که علاوه بر بررسی مسائل روانشناختی اعضا ، آشنایی با حقوق و قوانین مربوط به خانواده هم ایجاد گردد.

راحله سادات مدنی وکیل پایه یک دادگستری