ازدواج از منظر حقوقی یک قرارداد محسوب می شود که در آن وجود حسن نیت طرفین شرط است. در صورتی که یک طرف با فریب و نیرنگ دیگری را ترغیب به ازدواج نموده باشد، مشمول عنوان تدلیس در نکاح می شود. در این موارد قواعد ویژه ای بر آن حاکم می شود. به طور کلی زمانی که شخص با اعمال متقلبانه نقص یا عیبی را که در یکی از زوجین هست پنهان دارند یا او را دارای صفت کمالی معرفی کنند که فاقد آن است، مرتکب تدلیس شده است. برای مثال زوجه بیماری جذام خود را از زوج پنهان بدارد و یا زوج خود را دارای تحصیلات عالیه و پزشک معرفی کند. ولی بعداً مشخص شود که وی هیچ تحصیلاتی ندارد.
آثار تدلیس:
در صورتی که یکی از طرفین نکاح مرتکب تدلیس شود آثار آن به دو بخش حقوقی و کیفری تقسیم می شود.
- مجازات تدلیس:
طبق ماده 647 قانون مجازات اسلامي مصوب 1357 « چنانچه هر یک از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهي از قبیل داشتن تحصيلات عالي ، تمكن مالي، موقعيت اجتماعي ، شغل ، سمت خاص ، تجرد و امثال آن فريب دهد و عقد بر مبناي هر يك از آنها واقع شود ، مرتكب به حبس تعزيري از شش ماه تا دو سال محكوم مي گردد . »
برای تحقق این جرم باید قصد فریب در شخص تدلیس کننده وجود داشته باشد و نزد دادگاه به اثبات برسد.
شخصی که به واسطه فریب دیگری تن به ازدواج نهاده است، می تواند بدون انجام تشریفات طلاق، آن را منحل سازد. روند انجام پروسه فسخ نکاح آسان تر و سریعتر از طلاق است و آثار خاصی بر مهریه حکم فرما اس
حق فسخ نکاح:
طرفی که به دلیل تدلیس دیگری حق فسخ پیدا کرده است، می تواند فسخ نکاح را از دادگاه بخواهد. بدین ترتیب دادگاه با احراز دلایل فسخ، حکمم به فسخ نکاح یا تایید فسخ صادر می کند.
مصادیق تدلیس
1- تدلیس از جانب ثالث، موجب حق فسخ نخواهد بود مگر این تدلیس با تبانی یا به نمایندگی از طرف نکاح صورت گرفته باشد.
2-سکوت طرفین در صورتی که موجب به اشتباه انداختن طرف دیگر شود، در زمره تدلیس قرار می گیرد. مثلاً شخصی که ازدواج قبلی خود را به طرف مقابل اعلام ننموده و با سکوت خود موجبات عدم اطلاع طرف دیگر را فراهم کرده باشد. اداره حقوقی قوه قضاییه نیز در نظریات مختلف خود این امر را تأیید نموده است.
3- اگر تدليس بدان گونه باشد كه صفت ادعايي صريحاً يا ضمناً در قرار داد نيامده و وارد قلمرو توافق طرفين نشده باشد يا بناي طرفين بر وجود آن نباشد، حق فسخ وجود نخواهد داشت. بنابراين اگرثالثي بدون آگاهي و تقصير طرف نكاح صفت كمالي براي او ذكر كرده و يا عيب او را با فريب كاري پنهان داشته و بدين وسيله موافقت طرف ديگر را براي نكاح جلب كرده باشد ، نمي توان نكاح را قابل فسخ تلقي كرد .
نکته
اختیار فسخ فوری است. اگر طرفی که حق فسخ دارد بعد از اطلاع، نکاح را فسخ نکند این حق او ساقط می شود. البته به این شرط که علم به این حق فسخ و علم به فوریت آن داشته باشد.
وضعیت مهریه با فسخ نکاح:
- در صورت فسخ نکاح پس از برقراری رابطه زناشویی، تمام مهریه به زن تعلق می گیرد.
- اگر فسخ نکاح پیش از برقراری رابطه زناشویی انجام شود، به زن مهریه تعلق نمی گیرد.
- . در مواردی که جهت فسخ تدلیس زن باشد، بنا بر نظر برخی فقها در هیچ صورت به وی مهریه تعلق نمی گیرد.
عده فسخ نکاح
عده فسخ نکاح همانند عده طلاق سه طهر است، مگر اینکه زن با اقتضای سن، عادت زنانگی نبیند. در این صورت عده او سه ماه است. در زمان عده فسخ نکاح زوج حق رجوع ندارد.
نویسنده: ریحانه خلیلی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی
بدون دیدگاه