به موجب ماده 40 قانون ثبت احوال تغییر نام خانوادگی اشخاص منحصرا با تصویب سازمان ثبت احوال کشور خواهد بود. برابر ماده 41 قانون ثبت احوال :
الف- نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر می باشد.
ب- دارنده حق تقدم نام خانوادگی کسی است که برای اولین بار در قلمرو هر اداره ثبت احوال مستقل نام خانوادگی خاصی به نام او ثبت و مختص او شناخته شده باشد.
ج- حق تقدم نام خانوادگی پس از فوت دارندگان آن به ورثه قانونی او منتقل می شود. دارنده حق تقدم نام خانوادگی یا وارث قانونی او می توانند اجازه استفاده از نام خانوادگی خود را به اشخاص دیگر مشروط به آن که محل صدور شناسنامه آنان یکی باشد ، بدهند.
در چه مواردی اشخاص می توانند درخواست تغییر نام خانوادگی خود را مطرح نمایند
1- نام خانوادگی بیش از دو کلمه و یا بیش از یک کلمه و یک حرف یا عدد یا پسوند و یا به طور مطلق یا مضاف نام محل باشد. مانند دو اصل تهرانی، علی نژاد مطلق، عدنان تکان تپه تهرانی، آحسینی پور، طباطبایی ط.
2- نام خانوادگی از واژه های مستهجن و ناپسند ترکیب شده باشد. مانند: گدا پور، پدر سوخته، لش.
3- نام خارجی از واژه های خارجی باشد. مانند: علی اف برای ایرانیان غیر مهاجر یا آراکلیان برای مسلمانان.
4- نام خانوادگی های مذموم که مغایر ارزش های فرهنگ اسلامی باشد.
5- اسامی محل به طور مطلق و مضاف. مانند: کرجی، افخمی تبریزی
تبصره یک: حذف نام محل از نام خانوادگی اشخاص بدون رعایت مقررات مربوط به دارنده حق تقدم نام خانوادگی انجام خواهد شد. مانند حسینی شیرازی به حسینی و یا اکبری علی آبادی به اکبری.
تبصره دو: حذف نام ایلات و عشایر و حرف و مشاغل از نام خانوادگی اشخاص بدون رعایت مقررات دارنده حق تقدم نیز انجام خواهد شد. ماند: کوراوند به رسولی و محمدی نقاش به محمدی.
6- واژه هایی که از القاب و اسامی مربوط به عناوین علمی اعم از درجات و موسسات علمی مانند دکتر، دانشگاه و یا مناصب دولتی از لشکری و کشوری به صورت مطلق باشد. مانند: سرهنگ،شهردار.
شرایط تغییر نام خانوادگی همسر و فرزندان
استفاده از نام خانوادگی همسر برای زوجه تا زمانی که در قید زوجیت باشد با ارائه اجازه نامه از شوهر بدون رعایت حق تقدم بلامانع است. در صورت وقوع طلاق با اعتراض زوج سند سجلی و شناسنامه زوجه به نام خانوادگی اولیه برگشت داده می شود. پس از فوت شوهر تا زمانی که زوجه شوهر دیگری اختیار نکرده باشد، کماکان می تواند از نام خانوادگی همسر متوفایش استفاده نماید یا به نام خانوادگی اولیه خود برگردد.
در صورتی که نام خانوادگی پدری تغییر یابد، تغییر نام خانوادگی فرزندان کمتر از 18 سال با درخواست کتبی پدر و تغییر نام خانوادگی فرزندان کبیر وی بدون رعایت حق تقدم و با ارائه اجازه نامه از پدر ممکن خواهد بود.
هرگاه پدری نام خانوادگی خود را تغییر و فوت نماید، هر یک از فرزندان متوفی می توانند برابر تبصره ماده 41 قانون ثبت احوال نام خانوادگی خود را به نام خانوادگی پدر تغییر دهند.
چه اشخاصی می توانند درخواست تغییر نام خانوادگی را مطرح نمایند
1- اشخاص 18 سال به بالا
2- اشخاص کمتر از 18 سال که دارای حکم رشد باشند.
3- پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از 18 سال در صورتی که نام خانوادگی پدر تغییر کرده باشد.
4- قیم یا وصی برای اطفال تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند که سمت او را احراز نماید.
نویسنده: منصوره خلجی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی
بدون دیدگاه