امضای دیجیتال و اعتبار حقوقی قراردادهای الکترونیکی

مقدمه
معاملات آنلاین این روزها بخش قابل توجهی از فعالیت های ما از خرید و فروش گرفته تا حتی کارهای بانکی به خودشان اختصاص داده اند. طبیعتاً قرارداد بستن هم از این جریان عقب نمانده است. اما یک سؤال مهم پیش می‌آید: آیا قراردادهایی که از راه پیام‌رسان‌ها یا سایت‌ها بصورت الکترونیکی با امضای دیجیتال بسته می‌شود، از نظر قانونی اعتبار دارد؟ و امضایی که روی گوشی یا با کلیک تایید می‌زنیم، جای امضای دستی را می‌گیرد؟ بیایید با هم این موضوع را به زبان ساده بررسی کنیم.

قرارداد الکترونیکی چیست؟

قراردادهای الکترونیک وقتی منعقد می شوند که دو نفر (یا بیشتر) تصمیم می‌گیرند در مورد موضوعی توافق داشته باشند، به موضوع مورد توافق ((قرارداد)) گفته می شود. حالا اگر این توافق نه روی کاغذ، بلکه از طریق پیامک، ایمیل، واتساپ، یا حتی در یک سایت انجام شود، ماهیت حقوقی آن (( قرارداد الکترونیکی)) هست. مثلاً شخصی در یک سایت سفارش کالا، بعد از بررسی شرایط، روی گزینه «قبول می‌کنم» کلیک می‌کند. این یعنی یک قرارداد بین شما و فروشنده بسته شده، حتی اگر امضای فیزیکی نداشته باشد.

امضای دیجیتال یعنی چه؟

امضای دیجیتال، شکل تازه‌ای از امضا هست. ممکنه شخص با نوشتن اسم‌ خود، کشیدن امضا با قلم نوری، یا حتی زدن یه کلیک روی دکمه «تایید» در سایت، موافقت خود را اعلام کند. اگر این امضا به شکل مطمئنی ثبت بشود (مثلاً با رمز یا تأیید هویت دو مرحله‌ای)، به آن «امضای دیجیتال» گفته می شود.

آیا  قراردادهای الکترونیکی با امضای دیجیتال معتبر هستند؟
قراردادهای الکترونیک در قوانین ایران معتبر هستند. البته به شرطی که طرفین قرارداد واقعی باشند (یعنی هویت‌ آنها معلوم باشد) و شرایط یک توافق واضح و مشخص را داشته باشند. همچنین اگر امضای دیجیتال طبق استانداردها انجام شود، مثل همان امضای دستی ارزش قانونی دارد.

بررسی قراردادهای آنلاین چه اهمیتی دارد ؟

معاملات آنلاین روز به روز در حال افزایش است.در نتیجه محاکم قضایی به تدریج اعتبار این نوع از توافقات را پذیرفته اند. به عنوان مثال پیام‌هایی که در پیام رسان ها (مثلا واتساپ) رد و بدل می‌شوند، اگر نشان بدهند که دو نفر درباره کاری توافق کرده اند، می‌تواند به عنوان مدرک در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد. پس نباید فکر کنیم که فقط قراردادهای کاغذی معتبر هستند.

نتیجه‌گیری
قراردادهای الکترونیکی و امضاهای دیجیتال، بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی امروز ما هستند. مهم این است که بدانیم چه موقع یک توافق آنلاین ارزش حقوقی دارد و چطور می‌توانیم از حقوق‌ خودمان دفاع کنیم. اگر هویت طرف مقابل مشخص باشد و توافق به صورت واضح انجام شده باشد، قانون هم از این نوع از قراردادها حمایت خواهد کرد.

نویسنده: محمد احمدی آزاد- وکیل پایه یک دادگستری