تمکین، انجام وظایف زناشویی از جانب زوجه است. هر گونه تکلیفی که قانون برای زن در زندگی مشترک مشخص کرده را می توان تحت عنوان موارد تمکین گنجاند. در حقیقت زن موظف است بعد از ازدواج برخی موارد را رعایت کند وگرنه می توان الزام وی را به انجام این قبیل وظایف خواست. در ادامه به انواع تمکین و آثار عدم تمکین می پردازیم.
انواع تمکین:
تمکین عام:
تمکین عام به معنای انجام وظایف کلی زن در زندگی زناشویی است. در زندگی مشترک، زن می بایستی در منزلی که شوهر انتخاب می کند و البته متناسب با شان زوجه باشد سکونت نماید مگر اینکه حق تعیین مسکن با زوجه در عقد نکاح شرط شده باشد ولی در عین حال بایستی پس از انتخاب مسکن تمکین عام از شوهر داشته باشد.
همچنین پذیرفتن ریاست مرد در خانواده (ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی) و همچنین حق سکونت زوجه نیز تمکین عام زن از شوهر محسوب می شود. از دیگر موارد تمکین عام، حسن معاشرت در زندگی مشترک است. این موضوع امری کلی محسوب می شود که شامل برقراری روابط نیکو و صحیح با همسر است.
ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی – «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است»
ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی – «زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد»
تمکین خاص:
به معنای بر قراری رابطه خاص جنسی و زناشویی متعارف است. و ناظر به اطاعت پذیری زن از مرد در مسائل جنسی به طور متعارف است. که در واقع تمکین جنسی محسوب می شود.
عدم تمکین
عدم تمکین به معنای عدم انجام وظایف قانونی زن در برابر شوهر است. با توجه بهاینکه در فقه و حقوق ما، مرد مسئول تهیه مایحتاج زندگی یا همان پرداخت نفقه است، در مقابل قانون زن را مسئول تمکین در برابر شوهر دانسته است. پس در صورتی که زن از تمکین امتناع کند، شوهر نیز در مقابل می تواند از تهیه مایحتاج زندگی مشترک یا همان نفقه امتناع کند.
دقت کنید زوجین برای اینکه به مشکل نخورند بهتر است به صورت قانونی کارهای خود را پیش ببرند. زیرا برای مثال در صورتی که شوهر بدون اثبات عدم تمکین زوجه از پرداخت نفقه امتناع کند، زن می تواند علیه وی شکایت کیفری ترک انفاق مطرح کند.
به علاوه مواردی وجود دارد که در صورت اثبات زن می تواند قانوناً تمکین امتناع کند و نفقه وی در این صورت از بین نخواهد رفت. این موارد شامل خوف ضرر مالی، جانی و حیثیتی یا وجود حق تعیین مسکن یا وجود حق حبس زوجه و یا امراض مقاربتی شوهر است. (توضیح بیشتر)
الزام به تمکین
در صورتی که زن در منزل مشترک ساکن نباشد یا از تمکین در برابر شوهر امتناع کند، می توان علیه وی الزام به تمکین را خواست. بدین ترتیب شوهر با طرح دعوای وی، از دادگاه اجبار زن به تمکین را خواستار می شود. اگر زوجه حاضر به تمکین شد، مشکل حل می شود اما اگر همچنان از تمکین امتناع کرد ناشزه محسوب خواهد شد.
اگر زن تمکین نکند چه حقوقی به او تعلق نخواهد گرفت؟
- نفقه از او ساقط خواهد شد.
- زوج میتواند با احراز شرایط موجود با اجازه دادگاه اقدام به ازدواج مجدد نماید.
- عدم استحقاق اجرت المثل و نحله
- اگر درخواست طلاق از جانب مرد باشد، شرط «تنصیف دارایی» (نصف کردن دارایی مرد در هنگام طلاق) که مرد مکلف به اجرای آن است از بین می‌رود.
- اگر زوجه در دعوی «الزام به تمکین» محکوم شود، دعوای طلاق از سوی زوجه بسیار دشوار می‌شود.
نویسنده : ریحانه خلیلی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی
بدون دیدگاه